
Het is iets wat iedereen in meer of mindere mate herkent, heimwee. Heimwee is het verlangen naar dat wat vertrouwd is. Heimwee naar vroeger, naar iemand, je oude huis, je eigen bed, vertrouwde omgeving, bekende geluiden of zelfs heimwee naar spullen. Materiële dingen zonder waarde voor anderen kunnen bij jou, als je ze moet missen of achterlaten, plots een melancholisch gevoel van heimwee oproepen.
Het gaat dan natuurlijk niet om dat schilderijtje, of die specifieke bloempot. Nee, het gaat om het gevoel en die specifieke herinneringen die bijvoorbeeld zo’n oud stoeltje bij je oproept. Het kan ook een geur of bepaalde smaak zijn. Geprikkeld door je zintuigen voel, ruik, zie, hoor of proef je iets waardoor er van alles wordt getriggerd. Er komt een wereld aan herinneringen en associaties naar boven. Het roept mooie herinneringen of teleurstellingen en oude verwachtingen bij je op. Hoe rijker je gevoelsleven, hoe sterker dat misschien is ontwikkeld?
Heimwee is lastig om aan anderen uit te leggen. Er zijn mensen die nooit op vakantie gaan omdat ze alleen in hun eigen bed kunnen slapen. Of hebben zo’n heimwee naar huis dat ze er niet van kunnen genieten. Dat is voor buitenstaanders soms moeilijk te begrijpen.
Heimwee kent vele vormen en gezichten, en situaties verschillen. Als er sprake is van een verlies is dat een ander soort heimwee dan verlangen naar huis tijdens een vakantie. De een is onherroepelijk, de ander niet.
Ontheemd, verloren, verdrietig voelen, om het gemis of om verloren herinneringen. Vervlogen tijden en verloren dromen. Herinneringen die je te pas en te onpas lastig vallen of juist welkom zijn en een veilig gevoel van geborgenheid geven. Je herkent het misschien wel…zo’n vertrouwd gevoel dat je juist even troost kan geven. Die herinneringen en dat gevoel van heimwee is niets om je voor te schamen, het betekent namelijk dat je ergens om gaf of geeft.
Terwijl ik eet van de blauw/witte bordjes met klederdracht van Middelburg of Spaken, is het net of oma weer even bij me is. Zijn ze bijzonder of vind ik ze heel mooi? Nee, en toch betekenen ze veel voor me. Ze herinneren mij aan een liefdevolle tijd en geborgenheid. De vele logeerpartijen bij opa en oma, aan witte boterhammen met dik roomboter en een nog dikkere laag hagelslag. Televisie kijken tijdens het eten. Slapen in het grote bed. Oma’s kunstgebit in het troebele glas water op het nachtkastje. Ik kende dat huis tot in detail en loop er in gedachten nog weleens rond.
Het witte ouderwetse bad op pootjes, waar ik niet in mocht omdat anders de vloer en het plafond beneden nat werd. De grote zinken teil met water in de tuin, waar ik ‘s zomers in mijn gele badpakje in speelde. Het zoete aroma van de bloeiende magnolia. Het grind om het huis, waarin ik zocht naar de mooiste steentjes. Die teil heb ik nog, net als een mooi steentje waar oma bij de juwelier een hangertje van had laten maken. Het steentje is waarschijnlijk niets waard, maar wel voor mij. Ik weet nog hoe ik na uren in dat grind spitten trots binnenkwam en mijn schat toonde.
Dit soort sfeervolle oude huizen noemde ik standaard “opa en oma huizen”. Eenmaal volwassen wilde ik dan ook niets liever dan in zo’n “opa en oma huis” wonen. Met grind, en een grote tuin rondom met vogels. Oma hield van dieren. Ze kon vertederd naar de musjes kijken die ze dagelijks eten gaf. In een groen plastic bakje kruimelde ze na het eten de boterhamrestjes om ze vervolgens in de tuin op het vogelvoederplankje uit te strooien. Samen keken we in de achterkamer door de openslaande deuren naar de etende vogeltjes.
Later droomde ik van een gezin in een “opa en oma huis”, met veel groen en dieren in en om het huis. En stiekem wenste ik ooit weer in het huis in Boskoop te kunnen wonen. Maar mijn zieke lichaam gooide roet in het eten, en ik moet het nu doen met herinneringen en oude verlangens ….en de daarbij komende gevoelens van heimwee. Misschien bestaat er ook zoiets als heimwee naar je verlangens, volgens mij kun je ook heimwee hebben naar het beeld van hoe je jouw leven voor je zag. Het leven verloopt helaas vaak anders dan je het had voorgesteld.

Ook met mijn vader deel ik de heimwee naar weleer. De dementie maakt hem alsmaar kwetsbaarder, maar ik vind toegang tot hem via ons verleden. Zolang dat nog lukt, is er een deel van hem over. Al verdwijnt hij stapsgewijs verder in die schemerwereld, waar ik hem niet altijd meer terug kan vinden. Als contact tot overlevingskunst is verheven, je alleen nog met liefde en gevoel communiceert, dan staat heimwee even aan de zijlijn geparkeerd. Maar eenmaal buiten, op weg naar huis, neemt die venijnig het roer over.
Heimwee betekent dat iets of iemand betekenis had, dat het belangrijk voor je was. Bedenk maar als het je weer eens overvalt en je jezelf verliest in oude herinneringen, dat je mist en verlangt naar dat wat je ooit liefde en vreugde schonk. Uit onderzoek blijkt dat zo’n 93% van de volwassenen er wel eens last van heeft.
Sta gerust een moment stil bij wat je voelt. Het is oké, het mag er zijn. Je hoeft het/jezelf niet te verstoppen. Voel je je verdrietig, wees dan lief voor jezelf. Neem een moment rust in de natuur of zoek een luisterend oor bij een lieve vriend of vriendin. Zodra je je ermee verbindt, het erkent dat het er mag zijn zal je zien dat het weer oplost of in ieder geval naar de achtergrond verdwijnt.
Liefs,
Eveline 💚